Tục đeo khăn tang là một phần quan trọng của nghi lễ tang hình thức ở nhiều nền văn hóa Á Đông, trong đó có Việt Nam. Việc đeo khăn tang không chỉ là một nghi lễ, mà còn mang theo nhiều ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc. Xoay quanh vấn đề này có rất nhiều câu hỏi được đặt ra trong đó câu hỏi được các gia quyến hay thắc mắc nhất là “ Trong nhà có người mất những ai phải đeo khăn tang”. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây.
>> Xem thêm: Cách xả tang tại nhà hiện nay?
Phong tục đeo khăn tang trong truyền thống văn hóa Việt
Phong tục tang lễ trong văn hóa Việt Nam có một vị trí quan trọng và là một phần không thể thiếu trong nghi thức gia đình khi có người thân qua đời. Từ thời ông cha, những nghi lễ này đã được chuyển giao qua nhiều thế hệ và vẫn được coi trọng trong xã hội hiện đại ngày nay.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về các nghi thức và phong tục tang lễ. Có nhiều câu hỏi phổ biến mà người dân thường đặt ra như: Những ai phải đeo khăn tang? Mục đích sử dụng khăn tang là gì? Bao lâu là thời gian để tang?
Để có cái nhìn tổng quan hơn về nghi lễ tang lễ trong văn hóa Việt Nam, chúng ta cùng nhau tìm hiểu sâu hơn về các phong tục này.
Phong tục tang lễ tại Việt Nam được coi là một phần không thể thiếu của đời sống văn hóa và tâm linh của người dân. Những nghi lễ như đeo khăn tang khi có người trong gia đình qua đời, việc đội mũ gai đai chuối và chống gậy, đều là những biểu hiện của sự tôn trọng, lòng thành kính đối với người đã khuất.
Tuy có sự biến đổi theo thời gian, nhưng những phong tục này vẫn được coi trọng và thực hiện trong các gia đình để tôn vinh người quá cố và gửi gắm lòng tri ân của người sống đối với người đã đi trước.
Khăn tang
Khăn tang chính là một tấm vải có thể có nhiều màu sắc phụ thuộc vào người đeo, và được sử dụng trong suốt quá trình để tang cho người thân khi mất đi.
>> Xem ngay: Những điều cấm kỵ khi nhà có tang mà gia chủ nên biết.
Các màu khăn tang
– Khăn tang màu trắng
– Khăn tang màu đen
– Khăn tang màu vàng
– Khăn tang màu đỏ
– Khăn tang màu xanh
– Khăn tang màu tím
Độ dài khăn tang là bao nhiêu?
Thông thường, độ dài của khăn tang trong truyền thống người Việt thường dài từ 60cm – 1 mét, phụ thuộc vào cách thắt và số vòng khi thắt khăn tang trên đầu.
Phong tục đeo khăn tang đã có từ rất lâu đời. Bởi chúng ta chịu ảnh hưởng bởi Trung Quốc nhằm thể hiện sự thương tiếc, biết ơn, nhung nhớ và cả tưởng niệm đến người khuất. Tùy theo cách để mà có thể nhận biết được người đó có quan hệ như thế nào với người đã khuất. Ví dụ như con cái để tang cha mẹ, vợ để tang chồng….
Tục lệ đeo tang là để thể hiện lòng thành kính và tĩnh nghĩa, lòng xót thương của người sống đối với người đã khuất. Chính vì vậy mà đeo khăn tang cũng cần có lòng thành kính, người được chịu tang không có lòng thành thì việc để tang cũng không còn ý nghĩa của nó.
Đặc biệt, đối với gia đình, việc đeo khăn tang khi người thân mất là thể hiện niềm an ủi, sự thương nhớ đối với người thân. Một số trường hợp đeo khăn tang còn thể hiện tình thương gắn kết giữa bạn bè, do đó việc đeo khăn tang ngày nay cũng không còn quá bó buộc so với những thời đại trước
Đeo khăn trắng, vàng, đỏ, tím trong đám tang có ý nghĩa gì?
Đeo khăn tang là một trong những phong tục quan trọng được truyền lại từ ông cha ta. Người đeo khăn tang thường là người thân của người đã khuất, hoặc trong một số trường hợp đặc biệt, họ là đại diện cho gia đình người đã qua đời.
Hầu hết mọi người trong gia đình, từ gần đến xa, có mối liên hệ huyết thống đều phải đeo khăn tang khi có thành viên trong gia đình qua đời. Đặc biệt, mỗi quan hệ sẽ có màu sắc khác nhau cho khăn tang. Sự phân biệt và phân loại khăn tang theo cấp bậc được gọi là năm hạng tang phục.
Khăn tang màu xanh có ý nghĩa gì
Trong đám tang tại Việt Nam, khăn tang màu xanh thường được sử dụng như là một phần của trang phục để thể hiện sự tôn sùng và tôn trọng đối với người qua đời. Màu xanh cũng được liên kết với ý nghĩa của sự yên bình và niềm tin, và thể hiện sự tôn vinh cho những người đã qua đời. Tuy nhiên, nền văn hóa và truyền thống cụ thể của từng địa phương có thể làm thay đổi ý nghĩa của khăn tang màu xanh trong đám tang.
Ý nghĩa của khăn tang màu vàng
Trong phong thuỷ, màu vàng có thể được hiểu là màu của sự may mắn, tài lộc và sức mạnh. Tuy nhiên, việc sử dụng màu vàng trong khăn tang của cháu rể có thể có hoặc không có ý nghĩa trong phong thuỷ, và thường phụ thuộc vào truyền thống và thói quen của từng gia đình hoặc vùng.
Nếu cháu rể muốn sử dụng màu vàng, họ nên tìm hiểu về nghĩa của màu vàng trong phong thuỷ của họ và xem xét việc sử dụng màu này có phù hợp với truyền thống và thói quen của gia đình họ hay không.
Ý nghĩa của khăn tang màu tím
Trong nhiều nền văn hóa, màu được sử dụng để chắt đeo khăn tang có thể khác nhau. Tuy nhiên, khăn tang màu tím thường được dùng cho các cụ mất đã có chắt, chít. Khăn tang màu tím chính là màu để đeo khăn tang chính thức và trang trọng nhất, đặc biệt trong những cuộc tang lễ cầu nguyện.
Màu xám hoặc màu trắng cũng có thể được sử dụng, tùy thuộc vào nền văn hóa và truyền thống cụ thể của từng địa phương. Tuy nhiên, cần phải tìm hiểu và tuân thủ những quy tắc đặc biệt trong nền văn hóa cụ thể mà bạn đang sống.
Khăn tang màu đỏ có ý nghĩa gì
Trong đám tang, khăn tang màu đỏ thường được liên kết với ý nghĩa của sức sống và sức mạnh. Màu đỏ được xem là một trong những màu sắc mang tính chất sức sống cao và tỏ ra sự quyến rũ, sức mạnh và tràn đầy niềm tin.
Trong một số trường hợp, màu đỏ còn được xem là một biểu tượng của sự may mắn và tài lộc. Tuy nhiên, nền văn hóa và truyền thống cụ thể của từng địa phương có thể làm thay đổi ý nghĩa của khăn tang màu đỏ trong đám tang.
Vì sao phải đeo khăn tang trong tang lễ?
Trang phục lễ tang không chỉ đơn thuần là trang phục mà người thân của người qua đời mặc để thể hiện sự tôn kính và tiếc thương, mà còn là một cách để biểu lộ tình cảm và thái độ của họ đối với người đã khuất. Nó là cách để diễn đạt sự thương tiếc, lòng buồn đau, và thậm chí là biểu hiện qua nước mắt.
Ngày nay, trang phục lễ tang đóng vai trò ngày càng quan trọng và trở thành một phần không thể thiếu trong các buổi tang lễ. Việc sử dụng trang phục đúng chuẩn cũng là cách để bày tỏ lòng tôn kính và biểu hiện sự quan tâm đối với người đã từ trần.
Trong đó, việc đeo khăn tang trong nghi lễ tang cũng có ý nghĩa lớn. Khăn tang không chỉ đơn thuần là một vật phẩm trang trí mà còn là biểu tượng của tình cảm, sự nhớ thương và cảm giác an ủi. Việc duy trì và thực hiện truyền thống này không chỉ giữ gìn một nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam mà còn giúp người tham dự tang lễ cảm thấy gần gũi, an lòng hơn khi biết rằng họ đang thể hiện lòng kính trọng và tri ân đối với người đã khuất theo cách truyền thống.
Đeo khăn tang không chỉ là biểu hiện của sự tưởng nhớ và tiếc thương đối với người thân đã qua đời, mà còn là cách để chúng ta nhận biết những ai phải đeo khăn tang, phân biệt được mối quan hệ của người đang đeo khăn tang với người đã mất.
Ai có thể đeo khăn tang?
Đa số người thân trong gia đình gần xa có họ hàng huyết thống đều phải đeo khăn tang khi người thân mất. Đặc biệt, đối với mỗi mối quan hệ thì sẽ có màu sắc, đeo khác nhau. Sự phân biệt thứ bậc trong đeo khăn tang còn gọi là năm hạng tang phục.
Biết được 5 hạng tang phục này bạn sẽ hiểu về tang phục và những ai cần đeo khăn tang, tang phục khi có người thân mất. Thông thường người thân mất là cha mẹ, anh chị em trong gia đình, anh chị em họ hàng, cô chú chú dì bác cậu mợ họ hàng gần xa đều cần phải đeo khăn tang.
Đặc biệt, thông thường người mất nếu có cháu thì vẫn đeo khăn tang màu trắng. Đối với một số nơi thì có thể đeo khăn tang màu trắng chấm xanh nếu là cháu ngoại và màu trắng chấm đỏ là cháu nội. Đối với chắt thì thường đeo khăn tang có màu vàng.
>> Xem ngay: Nhà có tang nên đi đám cưới không?
Một số trường hợp đặc biệt nếu không có hết người thân trong gia đình dự đám tang thì có thể nhờ cậy một người thân thích với người đã khuất đứng ra chịu tang và làm chủ tang lễ.
Như vậy, tục lệ đeo tang quy cho cùng thì cũng chính là để thể hiện lòng thành kính và tĩnh nghĩa, lòng xót thương của người sống đối với người đã khuất. Chính vì vậy mà đeo khăn tang cũng cần có lòng thành kính, người được chịu tang không có lòng thành thì việc để tang cũng không còn ý nghĩa của nó.
Thời gian đeo băng tang đen bao lâu?
Gia đình để tang trong bao lâu mới có thể tiến hành nghi thức xả tang? Dựa vào mối quan hệ của người còn sống với người đã khuất mà sẽ có thời gian để tang khác nhau. Theo tục lệ thông thường sẽ có 2 hình thức chính là đại tang và tiểu tang, trong đó bao gồm 5 bậc khác nhau và được gọi là ngũ phục.
Đối với đại tang
Đại tang sẽ có thời gian để tang là khá lâu, thường sẽ là 3 năm trước khi tiến hành nghi thức cúng mãn tang. Tuy nhiên trên thực tế có nhiều gia đình chỉ thực hiện thời gian để tang trong vòng 27 tháng. Điều này có thể lý giải như sau lấy thời gian mang thai 9 tháng để tính 1 năm, và 3 năm sẽ là 27 tháng nhưng chưa có căn cứ rõ ràng.
Thông thường thì đây sẽ là thời gian để tang của những người có mối quan hệ với người đã khuất. Một số đối tượng có thể kể đến như cha mẹ ruột, cha mẹ nuôi, con dâu để tang che mẹ chồng, cháu đích tôn để tang thay cha(dành cho trường hợp cha đã qua đời).
Đối với tiểu tang
Tiểu tang sẽ có thời gian để tang ít hơn đại tang, thời gian tối đa sẽ là 1 năm và chi thành 4 bậc, cụ thể:
Cơ niên sẽ có thời gian để tang là 1 năm. Đối tượng bao gồm: cha mẹ để tang con trai, dâu trưởng hay con gái chưa đi lấy chồng, con rể để tang cha mẹ vợ….
Đại công sẽ có thời gian để tang ít hơn thời gian để tang cơ niên, và thời gian để tang chỉ khoảng 9 tháng. Đối tượng bao gồm: cha mẹ để tang cho con dâu thứ, hay con gái đã đi lấy chồng, anh chị em họ hàng để tang cho nhau….
Tiểu công thì thời gian để tang người đã mất chỉ khoảng 5 tháng là sẽ có thể cúng mãn tang. Những đối tượng bao gồm: con để tang cha mẹ ghẻ, anh chị em họ hàng đã đi lấy chồng và để tang cho nhau….
Ti ma là hình thức để tang ít nhất, thời gian để tang chỉ 3 tháng sau tang lễ. Đối tượng bao gồm: con dâu, con rể, cô, gì, cậu để tang cho nhau…
Hiện nay thì không có một quy định cụ thể nào cho việc đeo băng tang đen, dựa trên tâm của mỗi người mà sẽ lựa chọn thời gian để tưởng niệm cho riêng mình. Nếu như đeo khăn tang mà trong tâm không tưởng nhớ thì tốt nhất không nên đeo.
Đối với phong tục tập quán từ xa xưa thì con cái sẽ để tang cha mẹ trong thời gian 3 năm. Trong thời gian này con cái đeo băng tang để nhắc nhở bản thân rằng cha mẹ mình mới mất không được cưới hỏi, ăn mừng quá sớm…
Tuy nhiên khi cuộc sống hiện đại như ngày nay, nhiều gia đình xin xả tang sớm sau 1 tuần thay vì buộc khăn họ sẽ chuyển sang đeo băng tang đen ( đó là một miếng băng nhỏ có hình vuông và màu đen) ở ngay trước ngực để việc sinh hoạt được thuận tiện hơn. Trên thực tế việc tháo khăn ngay khi làm lễ xong đã được xem là xả tang. Tuy nhiên ngay sau đó thì gia đình lại đeo lại nhằm tưởng nhớ đến người quá cố.
Những ai phải đeo khăn tang khi người thân mất?
Đa số người thân, dù là trong gia đình gần hay xa, có mối quan hệ huyết thống đều thường đeo khăn tang khi mất người thân. Đặc biệt, mỗi mối quan hệ sẽ có một màu sắc khăn tang khác nhau, tạo nên sự phân biệt về năm hạng tang phục.
Hiểu về năm hạng tang phục sẽ giúp bạn nhận biết về tang phục và những ai phải đeo khăn tang khi có người thân qua đời. Thông thường, những người thân như cha mẹ, anh chị em, cũng như cô chú, dì bác, và họ hàng gần xa đều cần phải đeo khăn tang.
Đặc biệt, khi người mất có con cháu, thường sẽ đeo khăn tang màu trắng. Ở một số nơi, cháu ngoại có thể đeo khăn tang màu trắng chấm xanh, trong khi cháu nội thường đeo khăn màu trắng chấm đỏ. Riêng đối với người chắt thường đeo khăn tang màu vàng.
Trong trường hợp không có người thân nào trong gia đình tham dự đám tang, có thể nhờ một người thân thích hợp với người đã qua đời đứng ra chịu tang và tổ chức tang lễ.
Tổ chức tang lễ và việc đeo khăn tang cuối cùng cũng chính là cách thể hiện lòng thành kính, tôn trọng và tình cảm từ người sống đối với người đã khuất. Việc đeo khăn tang cũng cần được thực hiện với lòng thành kính và tôn trọng, nếu không, việc đeo tang sẽ mất đi ý nghĩa của nó.
Ý nghĩa của việc đeo khăn tang trong tang lễ?
Việc đeo khăn tang trong tang lễ có ý nghĩa rất đặc biệt, từ việc để hiện lòng thành kính đến việc giúp cho người dự đám tang biết được đâu là người nhà của người đã khuất. Đặc biệt thời gian đeo khăn tang còn phụ thuộc rất nhiều vào vai vế và được chia thành những hạng riêng với thời gian để tang riêng.
Đối với văn hóa, đeo khăn tang thể hiện được văn hóa hiếu thảo, xuất phát từ tình thương và lòng thành kính của con người đối với những người đã khuất. Qua đó càng thể hiện được giá trị nhân đạo của con người với con người.
Đặc biệt, đối với gia đình, việc đeo khăn tang khi người thân mất là thể hiện niềm an ủi, sự thương nhớ đối với người thân. Một số trường hợp đeo khăn tang còn thể hiện tình thương gắn kết giữa bạn bè, do đó việc đeo khăn tang ngày nay cũng không còn quá bó buộc so với những thời đại trước.
Chịu tang là một hình thức giúp cho người đang sống cảm thấy không còn buồn tủi, làm được những điều tốt đẹp nhất cho người đã khuất.
Một trong những ý nghĩa của việc đeo khăn tang còn cho chúng ta biết những ai phải đeo khăn tang khi người thân mất, qua đó phân biệt được các mối quan hệ của người đang đeo khăn tang với người đã mất.
Khi con cái mất trước cha mẹ thì có để tang không?
Ngoài những mối quan hệ liệt kê ở trên về những ai phải đeo khăn tang thì chúng ta cũng cần biết rõ hơn về mối quan hệ thân thiết nhất, đó là cha mẹ và con cái. Sự mất mát của bất kỳ ai trong gia đình đều là nỗi đau không thể diễn tả và ghi dấu sâu trong trái tim của những người sống. Bởi vậy, hiện nay khi mất đi con cái, cha mẹ đeo có thể choàng khăn tang trắng lên cổ là cách thể hiện lòng thương tiếc và tình cảm sâu đậm.
>> Xem thêm: Cách tính trùng tang, nhập mộ, thiên di chuẩn xác.
Trong một số vùng miền, có quan niệm từ lâu rằng cha mẹ là người đã sinh ra và nuôi dưỡng con cái. Việc con cái mất trước cha mẹ được coi là hành động bất hiếu, bởi cha mẹ chưa được trả ơn công nuôi dưỡng và còn bị bỏ lại trên trần gian khi chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với cha mẹ. Do đó, trong lễ tang, người thân thường quấn khăn tang lên đầu thi thể.
Hành động này thể hiện rằng, con cái ngay cả khi đã ra đi cũng phải để tang để báo hiếu sẵn cho người sống. Tuy nhiên, hiện nay, đa số thường thực hiện việc đặt khăn tang lên di ảnh.
Về thời gian tang, thường tùy thuộc vào mối quan hệ, có thể để tang trong khoảng thời gian ngắn như 49 ngày, 3 tháng, 6 tháng hoặc thậm chí kéo dài hơn như 1-3 năm.
Trong thời gian chịu tang, người ta thường tin rằng không nên thực hiện một số dự định hoặc tránh một số việc trong cuộc sống. Điều này được xem là cách giảm bớt những điều không may mắn đối với người sống.
Khi thực hiện nghi thức xả tang, điều này có ý nghĩa thông báo cho mọi người biết rằng gia đình đã kết thúc thời gian chịu tang. Đặc biệt, hành động xả tang cũng được thực hiện để cầu mong cho người đã khuất có được sự yên bình và siêu thoát.
Bài viết đã liệt kê rõ những ai phải đeo khăn tang khi mất người thân, từ đó giúp các gia chủ hiểu rõ hơn về văn hóa đeo khăn tang hiện nay tại Việt Nam. Hy vọng những thông tin hữu ích này có thể tạo sự hiểu biết và tôn trọng đối với các truyền thống văn hóa trong việc tiếp nhận và gửi đi người thân đã khuất.
